این دوره خطرناک هم هست و تعدادی از سربازان به آخر دوره نمی‌رسند. همین چند هفته پیش چند سرباز در حمله به پاسگاه پلیس در چابهار کشته شدند. کمی قبل‌تر چند سرباز دیگر در مرز پاکستان ربوده شدند. قبل‌تر از آن واژگون‌شدن اتوبوس سربازان باعث کشته‌شدن عده‌ای از آنها شد. هر ماه به طور متوسط پنج سرباز در ایران به دلیل فشارهای روحی خدمت وظیفه اقدام به خودکشی می‌کنند.
امروزه اغلب کشورهای دنیا به سمت نیروی انسانی حرفه‌ای برای ارتش و پلیس روی آورده‌اند اما ایران به همراه ۱۶ کشور دیگر از معدود کشورهای جهانند که بیش از یک سال خدمت سربازی اجباری است. از عمر این روند پرهزینه و تقریبا ناکارآمد تامین نیروی انسانی برای نیروهای مسلح ایران ۹۳ سال می‌گذرد با این حال در این مدت تغییر ساختاری و عمده‌ای نکرده است.
این شیوه کادرسازی نیروهای مسلح ایران منتقدان زیادی دارد که البته صدایشان تقریبا هیچ‌وقت در رسانه‌های رسمی ایران شنیده نمی‌شود. انتشار مطالب مرتبط با خدمت سربازی، به جز اخبار رسمی که از طرف سازمان نظام وظیفه منتشر میشود جز در موارد معدودی ممنوع است.
به همین دلیل کمیپن‌ها و گروه‌هایی در خارج از فضای رسمی رسانه‌ای ایران علیه شیوه سنتی سربازگیری در ایران فعالیت می‌کنند که معروف‌ترین آنها کمپین‌های "نه به سربازی اجباری" و "بهبود سربازی" هستند.
کمپین اول معتقد است سربازی اجباری نقض حق انتخاب آزادانه افراد است و باید نیروهای مسلح به سمت سربازگیری حرفه‌ای بروند. پایه‌گذاران کمپین دوم هم معتقدند باید به شیوه‌ای جدید و مناسب از ظرفیت و پتانسیل سربازان استفاده شود. پیشنهاد آنها این است که چند ماه دوره آموزشی برای همه اجباری باشد. پس از آن کسانی که با رضایت شخصی خدمت را ادامه می‌دهند حقوق مکفی دریافت کنند و کسانی که خدمت را ترک می‌کنند، مالیاتی به عنوان مالیات دفاعی بپردازند.
چند مرکز مطالعاتی در ایران هم به ناکارآمد بودن شیوه فعلی سربازگیری واقفند، از جمله مرکز پژوهش‌های مجلس که می‌گوید سربازی اجباری بیشتر از آنکه مثمرثمر باشد هزینه‌بر و آسیب‌زننده است. این مرکز همصدا با مخالفان سربازگیری اجباری معتقد است این شیوه باید اصلاح شود چون مخاطرات زیادی دارد.
مهاجرت جوانان از کشور برای فرار از سربازی، بهره‌وری پایین سربازان اجباری در شرایط جنگی، وضعیت نامناسب سربازها به لحاظ مالی، عاطفی و جسمی و صدمات جسمی چه برای معاف‌شدن چه در حین سربازی از جمله این مشکلات هستند.
گوش ناشنوای مسئولان در برابر منتقدان
در ایران گوش مسئولان به این انتقادها و پیشنهادها بدهکار نیست و همچنان سربازگیری اجباری محبوب‌ترین شیوه تامین نیروی انسانی در قوای مسلح کشور است. اما چرا مسئولان ایرانی سرسختانه با روش‌های جدید مخالفت می‌کنند؟
اولین دلیلی که مسئولان می‌آورند، کاهش توان دفاعی ایران در اثر بی‌رغبتی جوانان برای پیوستن به نیروهای مسلح است. نیروهای مسلح ایران از جمله ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت دفاع نزدیک به ۵۲۰ هزار نفر پرسنل دارند که بخش بزرگی از آن را سربازان وظیفه تشکیل می‌دهند.
به گفته سرهنگ محمدرضا اکبر حلوایی، معاون سابق سازمان وظیفه عمومی ناجا سالانه ۴۰۰ هزار نفر به سربازی اعزام می‌شوند اما "نیاز نیروهای مسلح کشور نیمی از این تعداد است."
بنابراین مشخص است که نیروهای مسلح ایران نیازی به این تعداد سرباز ندارند. ضمن اینکه سربازگیری حرفه‌ای دوره‌ای بلند مدت‌تر از سربازی وظیفه است و حتی در صورت کاهش استخدام سربازان حرفه‌ای، در دوره‌های کوتاه تمام نیازهای انسانی نیروهای مسلح را می‌توان تامین کرد.
نظامیان ایران کمبود بودجه و هزینه زیاد تشکیل نیروی مسلح حرفه‌ای را از دیگر مشکلات این طرح می‌دانند. سرتیپ ابراهیم کریمی، جانشین سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا پارسال هزینه هر سرباز در یک دوره خدمت را دو و نیم میلیون تومان اعلام کرده بود که احتمالا این هزینه با توجه به شرایط اقتصادی ایران امسال افزایش زیادی داشته است.
در همین حال هر سال حدود ۲۰۰ هزار سرباز جدید وارد نیروهای مسلح می‌شوند که هزینه آنها ۵۰۰ میلیارد تومان است و نیازی هم به آنها نیست. مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس نشان داده "بهره‌وری پایین سربازها باعث افزایش مشکلات مالی نیروهای مسلح میشود."
با این اوضاع به نظر می‌رسد سربازگیری حرفه‌ای نه تنها مشکلات مالی نیروهای مسلح را افزایش نمی‌دهد بلکه باعث کاهش این مشکلات هم میشود.
در این میان مشکلاتی مانند احتمال گرایش سربازان به مواد مخدر به دلیل عوارض روحی ناشی از ناخواسته‌بودن این شیوه زندگی، هزینه خروج آنها از چرخه اقتصاد و بی‌انگیزگی آنها در دوره خدمت هم هزینه‌های زیادی دربر دارد. بر اساس آمار رسمی حدود پنج درصد سربازان در ایران معتاد می‌شوند که آمار واقعی احتمالا بیشتر است.
نیروی کار ارزان در دست نظامیان
حالا چرا با وجود چنین مشکلاتی همچنان سربازی اجباری ادامه دارد؟
پاسخ این پرسش شاید بیش از آنکه موضوعی دفاعی باشد، اقتصادی و تبلیغاتی است. البته بسیاری معتقدند ت اصلی برای سربازی اجباری کاهش میزان ورودی به بازار کار است که چندان درست به نظر نمی‌رسد چون هر سال تقریبا همان میزان که وارد خدمت می‌شوند از آن ترخیص می‌شوند.
ورود نیروهای مسلح ایران به فعالیت اقتصادی نیز موضوعی انکارناپذیر است. ارزش استفاده از نیروی کار ارزان سربازان در بسیاری از این بخش‌های اقتصادی در مقابل هزینه‌های آنها ناچیز است.
حقوق سربازان بر اساس قانون باید ۶۰ تا ۹۰ درصد هم رده خود در کادر سازمانی باشد در حالیکه حقوق سربازان از سرباز صفر تا افسران بین ۷۰ تا ۱۸۰ هزار تومان است. حداقل حقوق همین سربازان در صورت استخدام باید بیشتر از دو میلیون تومان باشد و البته آنها را نمی‌توان در رده‌های دیگر و غیرسازمانی مانند فعالیت‌های اقتصادی و عمرانی به‌کار گرفت.
از طرف دیگر ایران بشدت با مشکل تجهیزات نظامی مواجه است. تقریبا هیچ کشور دنیا به صورت رسمی به ایران سلاح نمی‌فروشد و ایران مجبور است نیازهای نظامیش را خود تامین کند.
در این میان بزرگی و تعداد نفرات نیروهای مسلح ایران یک برتری بر رقبای منطقه‌ایش محسوب میشود. ایران بزرگترین نیروهای مسلح در منطقه خاورمیانه را دارد، به نحوی که تعداد این نیروها حتی از جمعیت برخی از کشورهای منطقه بیشتر است.
این نیروی بزرگ انسانی که عملیات متعدد برون‌مرزی هم انجام می‌دهند به خودی‌خود نشان‌دهنده نوعی از اقتدار نظامی به همسایگان و رقبای منطقه‌ای ایران است و نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت.
در مجموع می‌توان گفت سربازی اجباری در ایران با منطق ساده و علمی که معایب و محاسن آن را محاسبه می‌کند قابل توضیح نیست. علاوه بر تامین نیازهای دفاعی کشور، عوامل پنهان و آشکار زیادی برای ادامه این کار وجود دارند. نظامیان در ایران علاوه بر نقش‌های آشکارشان، نقش‌های پنهانی زیادی در قدرت و ت دارند و قسمتی از آن از نیروی انسانی که به خدمت می‌گیرند نشات گرفته است.
منبع : سپهر قاسمی - رومه نگار - بی بی سی فارسی
نقدی بر سخنان سردار کمالی در مورد لغو فروش جریمه سربازی
معاون سابق نظام وظیفه: بارطرح خریدسربازی را کسانی که سربازی می روند،می کشند /اعزام دوبرابر نیازاست
مسلح ,نیروهای ,سربازی ,سربازان ,اجباری ,نیروی ,نیروهای مسلح ,سربازی اجباری ,در ایران ,مسلح ایران ,از آن ,تامین نیروی انسانی
درباره این سایت